Η φορτωτική (Bill of Lading) είναι το σημαντικότερο έγγραφο στο εμπόριο μέσω θαλάσσης. Είναι ένας τίτλος ιδιοκτησίας, ένα αξιόγραφο που προσδιορίζει το ποιος είναι ο κάτοχος των εμπορευμάτων τα οποία υπόκεινται σε μεταφορά είτε ακτοπλοϊκής, είτε οδικής, είτε αεροπορικής, είτε σιδηροδρομικής. Ουσιαστικά η φορτωτική αποτελεί αποδεικτικό έγγραφο της σύμβασης ναύλωσης καθώς και απτή απόδειξη πως η φόρτωση των εμπορευμάτων έχει ολοκληρωθεί. Αναφορικά με τις θαλάσσιες μεταφορές, η φορτωτική εκδίδεται αμέσως μετά την αναχώρηση του καραβιού και κατ’ επέκταση τη φόρτωση των containers στο εν λόγω καράβι και, καθώς αποτελεί πιστωτικό τίτλο, η ημερομηνία έκδοσής της ταυτίζεται με την ημερομηνία ολοκλήρωσης της φόρτωσης. Σε μια φορτωτική πρέπει να συμπεριλαμβάνονται τα εξής στοιχεία:

• Η ακριβής επωνυμία/ονοματεπώνυμο του φορτωτή
• Η ακριβής επωνυμία/ονοματεπώνυμο του παραλήπτη
• Τα στοιχεία επικοινωνίας του παραλήπτη ή του εκπροσώπου του στο λιμάνι προορισμού
• Το όνομα της ναυτιλιακής εταιρίας που πραγματοποιεί τη θαλάσσια μεταφορά
• Το λιμάνι φόρτωσης ή/και τον τόπο φόρτωσης
• Το λιμάνι εκφόρτωσης ή/και τον τελικό τόπο παράδοσης
• Το όνομα του καραβιού στο οποίο φορτώθηκαν τα εμπορεύματα
• Την ονομασία και την περιγραφή των εμπορευμάτων που μεταφέρονται καθώς και τον αριθμό των παλετών, δεμάτων, το μικτό βάρος του φορτίου κλπ
• Τους όρους κάτω από τους οποίους πραγματοποιείται η μεταφορά (FOB, C&F, CIF κλπ)
• Τον αριθμό των ελεύθερων ημερών στον προορισμό (για τις περιπτώσεις που έχει γίνει ειδική συμφωνία)
• Οτιδήποτε άλλο έχει συμφωνήσει ο φορτωτής με τον παραλήπτη και κυρίως αφορά την πίστωση που πιθανότατα υπάρχει μεταξύ τους (letter of credit)
• Την ημερομηνία έκδοσής της

Η φορτωτική μπορεί να είναι είτε ‘ονομαστική’ η οποία μεταβιβάζεται με εκχώρηση στο εν λόγω πρόσωπο – παραλήπτη, είτε ‘σε διαταγή’ η οποία μεταβιβάζεται με οπισθογράφηση. Η παραλαβή των εμπορευμάτων μπορεί να γίνει είτε από το πρόσωπο που υποδεικνύεται στην ‘ονομαστική φορτωτική’, είτε από αυτό που υποδεικνύεται στην οπισθογράφηση της ‘φορτωτικής σε διαταγή’ αντίστοιχα. Τα είδη των φορτωτικών

• Αναφορικά με το δικαιούχο
• Nominative Bill of Lading (Φορτωτική): Κατονομάζει δικαιούχο, μεταβιβάζεται μόνο με εκχώρηση.
• Straight Bill of Lading / Waybill or Express Release (Μη ολοσχερώς διαπραγματεύσιμη): Κατονομάζει δικαιούχο. Τα εμπορεύματα αποστέλλονται σε συγκεκριμένο πρόσωπο και το έγγραφο δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Δε μεταβιβάζεται και επομένως δικαιούχος είναι ο κατονομαζόμενος στο έγγραφο.
• ‘to ORDER’ (Φορτωτική εις διαταγή): Κατονομάζει δικαιούχο και αναφέρει notify party. Μεταβιβάζεται με οπισθογράφηση και δικαιούχος είναι ο κάτοχος του εγγράφου που έχει προκύψει από σειρά οπισθογραφήσεων.
• Bearer Bill of Lading (Φορτωτική στον κομιστή): Δεν αναγράφεται συγκεκριμένος παραλήπτης αλλά αναφέρεται notify party. Μεταβιβάζεται μέσω της φυσικής παράδοσής του και δικαιούχος είναι ο κάτοχος της φορτωτικής.

• Ως αποδεικτικό έγγραφο
• Received for shipment Bill of Lading (Φορτωτική παραλαβής προς φόρτωση): Απόδειξη του ναυτικού πράκτορα ότι παρέλαβε το φορτίο προς φόρτωση.
• Shipped Bill of Lading (Φορτωτική φόρτωσης): Η φορτωτική που εκδίδεται αμέσως μετά τη φόρτωση.
• House Bill of Lading: Εκδίδεται από το ναυτικό πράκτορα και αναγράφει τον πραγματικό εξαγωγέα και τον πραγματικό τελικό παραλήπτη.
• Master Bill of Lading: Εκδίδεται από τη ναυτιλιακή γραμμή και αναγράφει ως αποστολέα το ναυτικό πράκτορα και ως παραλήπτη τον αντιπρόσωπο αυτού στον προορισμό.