Το σιτάρι είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα καλλιεργήσιμα δημητριακά αλλά ταυτόχρονα και ένα από το πιο δύσκολα κι επικίνδυνα στην μεταφορά του.

Τα τρία κύρια είδη ξηρού φορτίου είναι το σιδηρομετάλλευμα, το κάρβουνο και τα δημητριακά. Ειδικά τα δημητριακά είναι το τρίτο σε ποσότητα φορτίο που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης και περίπου το 74% από αυτό είναι σιτηρά.

Παρακάτω θα δούμε θέματα που έχουν να κάνουν με την επιλογή του πλοίου και την διαχείριση του σιταριού ως φορτίο.

Απαιτήσεις / χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το πλοίο

• Ο κανονισμός SOLAS VI μέρος C (κανονισμός 9, απαιτήσεις για πλοία που μεταφέρουν δημητριακά) προϋποθέτει ότι ένα πλοίο για να μεταφέρει δημητριακά θα πρέπει να έχει πιστοποιητικό μεταφοράς όπως απαιτείται από τον Διεθνή κώδικα μεταφοράς δημητριακών. Το πλοίο δεν μπορεί να εισέλθει στον λιμένα προς φόρτωση, εάν δεν το έχει .
• Για την πιο εύκολη στοιβασία και το ίσιωμα των κορυφών του φορτίου (χαπιάρισμα) απαιτείται πλοίο μονού καταστρώματος και χωρίς σκεπαστούς χώρους.

Βασικά σημεία διαχείρισης

Πριν την ναύλωση

• Οι πλοιοκτήτες εξετάζουν το ιστορικό των ναυλωτών και οι ναυλωτές αντλούν πληροφορίες για τις προηγούμενες ναυλώσεις του πλοίου και αν υπήρξαν προβλήματα ή εκκρεμούν νομικές απαιτήσεις εις βάρος του.
• Αναφέρεται ξεκάθαρα στο ναυλοσύμφωνο ποιος θα είναι υπεύθυνος για την απεντόμωση του φορτίου, το σφράγισμα των αμπαριών, και την έκδοση των πιστοποιητικών του φορτίου που απαιτούνται.

Για το πλοίο

• Το πλοίο και τα αμπάρια του να πληρούν τις απαιτήσεις του διεθνούς κώδικα διαχείρισης δημητριακών.
• Τα καπάκια των αμπαριών να είναι απολύτως στεγανά.
• Να τοποθετούνται υλικά (π.χ., αφρός) τα οποία θα στεγανοποιούν τα καπάκια των αμπαριών, ώστε να προληφθεί η είσοδος νερού σε αυτά κατά την διάρκεια του ταξιδιού.

Πριν την φόρτωση

• Πριν την έναρξη της φόρτωσης, τα αμπάρια θα πρέπει να ελέγχονται για τυχόν ελαττώματα / ελλείψεις όπως υπολείμματα σκουριάς, νερού, λαδιών και προσβολή από έντομα. Το αμπάρια θα πρέπει να είναι καθαρά, στεγνά και έτοιμα να δεχτούν το φορτίο. Σχεδόν σε όλα τα ναυλοσύμφωνα υπάρχει όρος που να προβλέπει την επιθεώρηση των αμπαριών πριν την έναρξη της φόρτωσης.
• Τα αμπάρια θα πρέπει να είναι καθαρά, απολυμασμένα και αεριζόμενα. Να είναι καθόλα έτοιμα για φόρτωση δημητριακών. Να ενημερώνονται όλα τα μέρη τουλάχιστον για τα τρία προηγούμενα φορτία, να ζητούνται όλες οι πληροφορίες. Πριν την φόρτωση τα αμπάρια να ελεγχθούν από ανεξάρτητο επιθεωρητή για την ύπαρξη εντόμων και για τη γενική κατάσταση τους και να εκδοθεί πιστοποιητικό καταλληλόλητας. Είναι πολύ σημαντικό, εάν φορτωθούν διαφορετικά δημητριακά ή διαφορετικές ποιότητες του ιδίου, να υπάρξει σωστός διαχωρισμός, ώστε να μην υπάρξει πρόσμιξη. Όλα τα καπάκια των αμπαριών και οι χώροι μέσα σε αμπάρια που δεν θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να κλείσουν στεγανά, ώστε να μην διαρρεύσει φορτίο.
• Να ζητηθεί από του φορτωτές το έντυπο με τις πληροφορίες / ιδιότητες του φορτίου κατά την θαλάσσια μεταφορά συμπεριλαμβανομένων της περιεκτικότητας σε υγρασία και του συντελεστή στοιβασίας του συγκεκριμένου είδους.
• Αρχικές μετρήσεις μέσω βυθίσματος του πλοίου για το τελικό βάρος του φορτίου που θα φορτωθεί θα πρέπει να γίνουν, εκτός και εάν έχει συμφωνηθεί να μπει στην φορτωτική το βάρος από την εξωτερική πλάστιγγα ζύγισης των φορτηγών.

Κατά την διάρκεια της φόρτωσης

• Η φόρτωση επί του πλοίου πραγματοποιείται είτε με μηχανικά (φώτο α), είτε με πνευματικά μέσα φορτώσεις (φώτο β).
• Παρακολούθηση των καιρικών συνθηκών για βροχή, αέρα κλπ.
• Ο επιθεωρητής κατά τακτά χρονικά διαστήματα παίρνει δείγματα του φορτίου για να εξετάσει για την ύπαρξη εντόμων και την ποιότητα του.
• Σε περίπτωση που υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα στην διάρκεια της φόρτωσης καλό είναι να καλείται εξειδικευμένος επιθεωρητής.
• Τα φορτία των δημητριακών είναι πιθανόν να μετατοπιστούν κατά την διάρκεια του ταξιδιού και να προκαλέσουν πρόβλημα στην ευστάθεια του πλοίου. Έτσι θα πρέπει να δοθεί μέγιστη σημασία στην φόρτωση τους και να χαπιαριστούν όλα τα σημεία του αμπαριού, ώστε να μην υπάρξουν κενοί χώροι. Οι κορυφές του φορτίου θα πρέπει να ισιώσουν και η γωνία επιφάνειας να μην ξεπερνά τις 25 μοίρες από την οριζόντια θέση.

Μετά το πέρας της φόρτωσης

• Τελικές μετρήσεις μέσω βυθίσματος του πλοίου για το τελικό βάρος του φορτίου που έχει φορτωθεί.
• Σφράγισμα στα καπάκια των αμπαριών
• Έκδοση πιστοποιητικού απεντόμωσης και όλων των απαραίτητων εγγράφων για το επόμενο λιμάνι.
• Οι φορτωτικές θα πρέπει να εκδοθούν σύμφωνα με τις αποδείξεις παραλαβής φορτίου για να προστατευτεί ο μεταφορέας σε περίπτωση αποκλίσεων-διαφωνιών στην ποσότητα, τυχόν ελλειμμάτων, ζημιάς και αλλοιώσεων του φορτίου.
• Υπολογισμός της ευστάθειας του πλοίου και ασφαλούς φόρτωσής του σύμφωνα με τον διεθνή κώδικα μεταφοράς δημητριακών.

Κατά την διάρκεια του ταξιδιού

• Να ακολουθούνται αυστηρά οι οδηγίες απεντόμωσης που αφορούν τη διαδικασία εισόδου σε χώρους.
• Να εξετάζονται σε τακτά χρονικά η θερμοκρασία και η υγρασία του φορτίου.
• Να αερίζονται οι χώροι των αμπαριών και να αποφεύγεται η υπερθέρμανση των δεξαμενών μαζούτ σε χώρους δίπλα από το φορτίο.

Εκφόρτωση

• Πάντα να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην είσοδο στους χώρους των αμπαριών εξαιτίας του αυξημένου διοξειδίου του άνθρακα και μειωμένου οξυγόνου.
• Να μην πραγματοποιείται εκφόρτωση κατά την διάρκεια άσχημων καιρικών συνθηκών. Εάν οι παραλήπτες επιμένουν να πραγματοποιηθεί η εκφόρτωση θα πρέπει να εκδοθεί εγγυητική επιστολή.
• Να ελέγχεται η λήψη θαλάσσιου έρματος κατά την εκφόρτωση προς αποφυγή εισροής νερού στα αμπάρια.

Οι πέντε μεγαλύτερες εξαγωγικές χώρες είναι : Καναδάς, ΗΠΑ, Αυστραλία, Γαλλία, Ρωσία.

Οι πέντε μεγαλύτερες εισαγωγικές χώρες είναι : Ιταλία, Αλγερία, Αίγυπτος, Ινδονήσια, Ιαπωνία.