Το 2020 σημαδεύτηκε αναμφίβολα από την εμφάνιση και ταχύτατη εξάπλωση του ιού Sars Cov 2, ο οποίος προκαλεί την νόσο covid-19. Παρόλα τα περιοριστικά μέτρα που έχουν παρθεί από το ξεκίνημα της πανδημίας του συγκεκριμένου ιού, ο περιορισμός του έχει καταστεί μία εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία. Μια νέα πραγματικότητα έχει διαμορφωθεί για κάθε κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Το οικονομικό και εταιρικό περιβάλλον έχει αλλάξει άρδην και οι συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού είναι πολλές και σύνθετες. Ανεπηρέαστος από την παρούσα δύσκολη περίσταση δεν θα μπορούσε να μείνει ο κλάδος της ναυτιλίας, ο οποίος δέχθηκε και αυτός σημαντικό πλήγμα τόσο σε ελληνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Αυτό γίνεται φανερό και από τις εκθέσεις ελληνικών και διεθνών οργανισμών, που περιγράφουν λεπτομερώς τις οικονομικές και όχι μόνο, επιπτώσεις για τον ναυτιλιακό κλάδο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ετήσια έκθεση του της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, η οποία έχει βαρύνουσα σημασία αν αναλογισθούμε ότι οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν το 20,67% παγκόσμιας χωρητικότητας και το 54,28 % της χωρητικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα λοιπόν με τη εν λόγω έκθεση, η αιφνίδια και παγκόσμια πτώση της ζήτησης που προκάλεσε ο covid-19 έχει επηρεάσει σημαντικά τους ναύλους και τα έσοδα. Για το πρώτο τετράμηνο του 2020 στον τομέα της μεταφοράς ξηρού φορτίου, ο μέσος όρος μείωσης τον ημερήσιων εσόδων ήταν χαμηλότερος κατά 85% για τα πλοία capesize και 40% για τα πλοία τύπου Panamax. Επιπρόσθετα, πέρα από την πλοιοκτησία, οι επιπτώσεις του covid-19 έχουν επηρεάσει σημαντικά και τις συναφείς με την ναυτιλία δραστηριότητες όπως οι τερματικοί σταθμοί, οι λιμένες, οι διακινητές φορτίων κ.α. Επίσης ουσιώδες είναι το πρόβλημα που έχει διαμορφωθεί με την διαδικασία αντικατάστασης μελών πληρωμάτων. Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί όπως η αναστολή διεθνών πτήσεων και η απαγόρευση αλλαγής πληρωμάτων σε πολλά λιμάνια παγκοσμίως, δεν επιτρέπουν στις ναυτιλιακές εταιρίες να πραγματοποιήσουν την αντικατάσταση των μελών πληρωμάτων, των οποίων η σύμβαση έχει λήξει. Ο περιορισμός του διεθνούς εμπορίου μετά το ξέσπασμα της πανδημίας επηρέασε σημαντικά την κυκλοφορία των πλοίων άρα και τα έσοδα του ναυτιλιακού κλάδου. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα ( EMSA), ο αριθμός των πλοίων που προσέγγισαν λιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την αρχή του έτους μέχρι τις 16 Αυγούστου διαμορφώθηκε στις 473.235 έναντι 561.385 που ήταν στην αντίστοιχη περίοδο του 2019 καταγράφοντας ετήσια μείωση της τάξεως του 15,7%. Σύμφωνα και πάλι με τον EMSA οι ναυτιλιακές διαδρομές από την Ευρώπη προς την Κίνα από την αρχή του έτους μέχρι τις 16 Αυγούστου, σημείωσαν μείωση κατά 48,6% ενώ από την Κίνα προς την Ευρώπη αντίστοιχη μείωση κατά 27,7%. Σημαντικά στοιχεία προκύπτουν και από την έκθεση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ασία και τον Ειρηνικό (ESCAP – Economic and Social Commission for Asia and the Pacific) σχετικά με τις επιπτώσεις της πανδημίας στον τομέα της ναυτιλίας. Σύμφωνα λοιπόν με την ESCAP σημαντικές βραχυχρόνιες επιπτώσεις αποτελούν :

• Η μείωση του θαλάσσιου εμπορίου
• Καθυστερήσεις στα τελωνεία και τους εκτελωνισμούς
• Αυξημένοι χρόνοι αναμονής των πλοίων και καθυστερήσεις στις αλλαγές πληρωμάτων
• Αύξηση στους ναύλους εάν η χωρητικότητα συνεχίζει να περιορίζεται και η σχέση ζήτησης / προσφοράς παρουσιάζει αναντιστοιχία
• Πιο αργή ανάπτυξη λιμένων
• Επιτάχυνση της ψηφιακής εφοδιαστικής αλυσίδας μέσω αυτοματοποιημένων συστημάτων και δημιουργία «έξυπνων» λιμένων

Η ναυτιλιακή βιομηχανία αποτελεί έναν από τους πυλώνες της παγκόσμιας οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου και όλες οι επιπτώσεις που παρουσιάσθηκαν παραπάνω πρέπει να αντιμετωπιστούν ως προκλήσεις προς επίλυση μέχρι να επιτευχθεί η πολυπόθητη επιστροφή στην κανονικότητα.